“Verantwoordelijkheid voelen én pakken vormt de basis voor het succes”
Nederlands Loodswezen levert een belangrijke bijdrage aan het veilig en vlot afhandelen van het scheepvaartverkeer. De laatste 35 jaar doen we dat als zelfstandige organisatie van, voor en door loodsen. Precies zoals de grondleggers, waaronder John Kluwen, oud-voorzitter NLC en oud-directeur Loodswezen Nederland BV, het destijds voor ogen hadden. Hoe verliep dat proces achter de schermen?
Het is 1983. Kabinet-Lubbers 1 bestuurt het land; Neelie Kroes heeft daarin de uitdagende positie van minister van Verkeer en Waterstaat (VWS). Een van de zaken die op haar ‘bord’ ligt, is de inefficiëntie rondom de beloodsing van het scheepvaartverkeer. Het loodsen van zeeschepen is namelijk ondergebracht bij VWS. De rederijen klagen steen en been over de lange wachttijden en er is veel wrijving tussen de loodsen en hun werkgever.
John Kluwen is als loods in de regio Rotterdam-Rijnmond en voorzitter van de beroepsvereniging Vereniging Nederlandse Loodsen (VNL), een beroepsvereniging waarbij 98% van de destijds 700 Rijksloodsen zijn aangesloten, nauw bij de discussie betrokken. “Er verscheen een rapport waarin minister Kroes de mogelijkheid van privatisering onderzocht. Dat leek ons ook een prima plan: we hadden al in allerlei overleggen gepraat met VWS over verbetering van processen maar daar was helaas niets van terecht gekomen.”
Gouden zet
Het rapport is het startsein voor een proces dat naar verzelfstandiging zal leiden. De loodsen zijn blij met minister Kroes. John: “Zij was een good sport, die goed knopen kon doorhakken en zich intensief bemoeide met het proces. Op haar aandringen, werd een drietal ‘dirigenten’ aangesteld, om alles in goede banen te leiden en de vaart erin te houden. De heer Van Heusden, interim-voorzitter van de Nationale Havenraad, de heer Molenaar, directeur van de havenloodsen en de heer Van Tiel, directeur-generaal van Scheepvaart en Maritieme Zaken. Hans Nijsse ondersteunde hen als ambtelijke secretaris. Dat team aanstellen was een gouden zet.”
John praat ook met de ‘dirigenten’ over de beloodsing van scheepvaart en de toekomst van de loodsen. Er is een goede klik tussen de betrokken partijen. Na stevige onderhandelingen ligt er een plan op tafel, waarin de loodsen inderdaad zelfstandig worden, maar het ondersteunend personeel in rijksdienst blijft. “Dat zou een situatie creëren die niet zou werken. ‘Een goudvis aan een touwtje’ had iemand in de kantlijn geschreven. Zo voelde dat ook. Het ondersteunend personeel was het met ons eens.”
Het plan wordt aangepast om het gehele beloodsingsproces – ondersteunend personeel en loodsen – te verzelfstandigen. De havenloodsen – destijds gemeenteambtenaren– worden ook bij de nieuwe organisatie gevoegd. Nederlands Loodswezen is een feit. En na een jaar proefdraaien om organisatie en processen te finetunen, volgt op 1 september 1988 de formele verzelfstandiging.
Trots
John kijkt nog steeds met trots en voldoening terug op de periode. “De verantwoordelijkheid kwam in zijn geheel bij de nieuwe organisatie te liggen: dat werd gevoeld én genomen. Daar ben je samen alert op en verantwoordelijk voor. Dat zie je nu terug in de goede samenwerking en stabiele organisatie. Er wordt met mooie, betrouwbare schepen gevaren en het product dat het Loodswezen levert is prima. Dat zorgt voor een prima imago, binnen de landsgrenzen en daarbuiten. Kortom, het was een fantastische beslissing om de beloodsing van het scheepvaartverkeer te privatiseren!”
De weg naar verzelfstandiging
Ruim vierhonderd jaar begeleiden loodsen zeeschepen veilig naar en uit Nederlandse havens. Van 1859 tot 1988 was de beloodsing van scheepvaartverkeer een zaak van het Rijk: de loodsen en het ondersteunend personeel waren in dienst van de overheid. Eerst vielen loodsdiensten onder het Ministerie van Marine, daarna onder het Ministerie van Defensie en uiteindelijk bij het Ministerie van Verkeer en Waterstaat te komen.
Begin jaren tachtig leidden interne conflicten tot een minder efficiënte dienstverlening. Er stond een discussie over de positie van de loods en het ondersteunend personeel. In 1983 kwam het voorstel voor verzelfstandiging, als oplossing voor de interne onrust. Op 1 september 1988 werd het proces officieel voltooid en was Nederlands Loodswezen B.V. een feit.
Meer weten? Kijk op loodswezen.nl/Over ons/